Patron szkoły

HISTORIA ORŁA BIAŁEGO

Orzeł w koronie widnieje już na denarach Bolesława Chrobrego - to jego najwcześniejszy zachowany wizerunek. Jest to najprawdopodobniej orzeł bielik (charakterystyczne kropki odzwierciedlają białe lotki widoczne w naturze na jego złożonych skrzydłach). Stylizowany wygląd ptaka przedstawionego na monecie powodował spory między uczonymi, mającymi trudności z ustaleniem, czy jest to rzeczywiście orzeł, czy może kogut, gołąb lub paw.

Orzeł występował na monetach i pieczęciach książąt piastowskich, tarczach i chorągwiach od dwunastego wieku. Jako oficjalne godło całego państwa polskiego zaczął być używany od roku 1295 przez Przemysła II, nawiązującego do tradycji piastowskiej sprzed rozbicia dzielnicowego.

Forma graficzna orła zmieniała się przez wieki. Dzisiejsza jego forma to przyjęty w 1927 roku projekt profesora Zygmunta Kamińskiego, wzorowana na orle z epoki Stefana Batorego. Trzeba zauważyć, że projekt ten jest w zasadzie bardziej przystosowany do pieczęci lub tarczy okrągłej niż do prostokątnej (heraldycznej). Zmieniała się także cała tarcza - w Rzeczpospolitej Obojga Narodów tarcza stała się czwórdzielna, z naprzemiennymi wizerunkami polskiego Orła i litewskiej Pogoni. Jednocześnie królowie używali też własnych herbów, czasem umieszczając je w godle państwowym (np. Snopek Wazy jako tarcza sercowa). Podczas rozbiorów wiele utworzonych przez zaborców guberni, prowincji i województw polskich otrzymało nowe herby - nadal przewijał się na nich biały orzeł, bez korony albo z koroną, albo z głową odwróconą na lewą część czoła; gdzieniegdzie występowała też Pogoń mimo wygasłej Unii. Najczęściej były to herby złożone z godłem zaborcy (np. Wielkie Księstwo Poznańskie miało herb z czarnym, pokrzyżackim orłem tak jak inne prowincje pruskie, ale z tarczą sercową czerwoną, na której widniał polski orzeł w koronie). Po powstaniu listopadowym carowie, tytułujący się również królami Polski, przejęli polski order Białego Orła z niebieską wstęgą, który odtąd cieszył się w Rosji uznaniem. Na godle z okresu powstania styczniowego widnieje, oprócz orła i Pogoni, Archanioł - symbol Ukrainy.

Podczas rozbiorów ludność polska skrzętnie zbierała przedrozbiorowe grosze i inne polskie monety z godłem Rzeczypospolitej (Orzeł Biały oraz Pogoń na czterech polach tarczy heraldycznej). Oczywiście nie mogło zabraknąć orła na sztandarach i emblematach powstańczych, często nadal z Pogonią litewską. W 1916 Austria i Niemcy przystały na odnowienie Królestwa Polskiego. W 1917 wyemitowano pierwsze banknoty polskie z orłem w koronie na tarczy niepodzielnej. Po odzyskaniu niepodległości Orzeł Biały został uprawomocniony jako godło państwowe uchwałą sejmową w roku 1919. Przypominał orła Stanisława Poniatowskiego i był używany do roku 1927.

Po drugiej wojnie światowej, w roku 1945 władze PRL usunęły koronę z głowy orła, co przez ludność odebrane zostało jako okaleczenie symbolu narodowego. Usunięcie potwierdzono dodatkowo dekretem w roku 1955.

Polski Rząd na Uchodźstwie w odpowiedzi umieścił na głowie orła zamkniętą koronę zwieńczoną krzyżem. Powszechnie mniemano, że rozety (brane za pięcioramienne gwiazdki) na skrzydłach orła także były "sowieckim wynalazkiem", ale w rzeczywistości powstały one w wyniku niedokładnego skopiowania wzoru z 1927. Po obaleniu socjalizmu, w dniu 31 grudnia 1989 roku Sejm przywrócił koronę orłu, a rozety poprawiono skracając dwa z pięciu ramion tak, by nie kojarzyły się z pięcioramienną gwiazdą.

 




Zespół Szkół im. Orła Białego w Korytach
Koryta 66b
63-440 Raszków
tel/fax (062) 7343023
e-mail: zespolkoryta@o2.pl

Copyright 2024 by Zespół Szkół im. Orła Białego w Korytach | Zaloguj